مقایسه رده شناختی اسم مرکب در فارسی و انگلیسی

دو زبان فارسی و انگلیسی از جمله زبانهایی هستند که در آنها ساختن واژۀ مرکب زایاترین روش برای گسترش واژگان شان به شمار می آید. در هر دو زبان در میان واژ ه های مرکب، شمار اسمهای مرکب از مقوله­های دیگر بیشتر است(به شرطی که در فارسی افعال مرکب را زنجیره ای غیر صرفی در نظر بگیریم). در این مقاله اسمهای مرکب این دو زبان را از چهار دیدگاه بررسی کرده ایم: تصریف درونی، هسته داری، ترتیب اجزای سازندة ترکیب، معنی شناسی. در این بررسی از هر زبان پنج ساختار اسم مرکب ساز کاملا یا نسبتاً زایا را برگزیده ایم و اسمهای مرکب دارای هریک از این ساختارها را از چهار دیدگاه بالا مقایسه کرده ایم. نتیجه این بررسی را می توان در سطور زیر خلاصه کرد: 1-   در زبان انگلیسی در مواردی نه چندان کم­شمار، ممکن است نشانۀ جمع در بین دو واژۀ سازندۀ اسم مرکب قرار گیرد، اما در فارسی به طور کلی در واژه های مرکب تصریف درونی بسیار نادراست. 2-    در هر دو زبان شمار اسمهای مرکب هسته دار بسیار بیشتر از بی هسته است. 3-    در هر دو زبان شمار اسمهای مرکب هسته پایان بسیار بیشتر از هسته آغاز است، اما در فارسی شمار هسته آغازها در قیاس با انگلیسی بیشتر است. 4-    در هر دو زبان شمار اسمهای مرکب درون مرکز در قیاس با برون مرکز بسیار بیشتر است. 5-   در انگلیسی، در ترکیب­های پیوندی جزء اول (اسم) همواره موضوع درونی فعل محسوب می شود، در فارسی نیز در اسمهای مرکب حاصل از این ترکیبها همین وضعیت به چشم می خورد.